Jantje Postma gaat trouwen en verhuist naar Oudwoude

Vanaf 1913 woont Jantje Postma in Kooten in het gezin van haar moeder Hendrikje en stiefvader Age Stiksma. Hier brengt ze de rest van haar jeugd door. In 1925 trouwt ze met Hielke Posthumus en verhuist ze naar Oudwoude.

Opleiding in de praktijk

Als het gezin Stiksma-Postma naar Kooten verhuist is Jantje net 12 jaar. Ten tijde van de verhuizing zit ze waarschijnlijk in de zesde klas van de lagere school, wat betekent dat ze in de zomer van 1913 klaar is met school. Zoals al eerder besproken was het in die tijd niet erg gebruikelijk dat meisjes naar het middelbaar onderwijs gingen. Omdat het gezin een boerenbedrijf heeft, ligt het voor de hand dat Jantje thuis meehelpt. Als oudste dochter in huis zal ze wel een taak hebben gehad bij het helpen van haar moeder in de huishouding. Ook het melken en verzorgen van de koeien kan daar goed bij hebben gehoord. Al met al zal ze in haar jeugdjaren in Kooten het boerenbedrijf in de praktijk hebben leren kennen. Tot het moment dat ze uit huis gaat.

Zoeken op de huwelijksmarkt

Een vraag die mij bezighoudt is hoe mijn grootouders elkaar hebben ontmoet. Hun woonplaatsen Kooten en Oudwoude liggen zo’n 10 km uit elkaar, een afstand die je in die tijd 2 uur gaans ^[1]  zou noemen. Ook al lijkt de afstand in onze ogen niet groot, de kans dat ze elkaar zomaar tegenkomen is erg klein. Allebei werkten ze op het eigen boerenbedrijf en hadden ze weinig aanleiding en gelegenheid om er op uit te gaan. Misschien zijn ze elkaar tegengekomen op een (jaar)markt waar vee werd verhandeld. Wat beide families gemeen hebben is dat ze allebei veehouders zijn. In de buurt waren er bekende markten in Eastermar en Drachten. De grote foto bij dit artikel komt van ouddrachten.nl en toont een veemarkt in Drachten omstreeks 1920. Hier was wel gelegenheid voor jongen mannen en vrouwen om elkaar te ontmoeten. Vaak werd daar zelfs een speciale avond voor georganiseerd aan het begin van de jaarmarkt. Een andere reële mogelijkheid is een contactadvertentie. In een willekeurige Leeuwarder Courant van 1925 vind ik zo een aantal advertenties waarin een man aangeeft op zoek te zijn naar een vrouw. De hier afgebeelde advertentie zou heel goed door mijn grootvader kunnen zijn geplaatst.

Jantje trouwt en verhuist naar Oudwoude

Op 7 mei 1925 trouwt Jantje met Hielke Posthumus. Zij is dan 24 jaar oud, hij 37. In het artikel De koffer van Posthumus kwam al de foto ter sprake die waarschijnlijk bij hun huwelijk is gemaakt. Een maand na het huwelijk wordt Jantje officieel ingeschreven op het adres in Oudwoude. Op de zevende mei was er echter nog een huwelijk in de familie Posthumus: Andries, de oudere broer van Hielke, trouwt diezelfde dag met Jitske Veenstra. Tot een maand voor hun huwelijk woonden zij beiden ook op de boerderij in Oudwoude. Andries als hoofd van het gezin (omdat hij de oudste was) en Jitske als inwonende dienstmeid. Een opmerkelijk dubbelhuwelijk.

Afsluiten en weer verder

In de afgelopen twee maanden heb ik veel onderzoek gedaan naar de geboorte en jeugd van Jantje. Dit heeft me een schat aan informatie opgeleverd en een aantal verrassende inzichten over haar afkomst. De komende tijd ga ik me eerst verder verdiepen in de achtergrond van mijn grootvader, pake Hielke. Wie waren zijn voorouders, waar kwamen zij vandaan en hoe zit het met de boerderij in Oudwoude.

[1] Afstanden werden vroeger vaak aangeduid in de tijd die je nodig had om je bestemming te bereiken, en voor de meeste mensen was lopen toen nog de meest gebruikte manier om ergens te komen.