De nalatenschap van Hendrik Stiksma

De vader van Age Stiksma was Hendrik (Hendriks) Stiksma. Hij overlijdt in 1912 en laat een opmerkelijke hoeveelheid roerende en onroerende zaken na. In dit artikel meer over de nalatenschap van Hendrik en de verdeling.

Overlijden van Hendrik Stiksma

Op 19 december 1912 overlijdt Hendrik (Hendriks) Stiksma op 89 jarige leeftijd. Hendrik was getrouwd met Trijntje Ages de Haan die in 1901 was overleden. Hendrik en Trijntje hadden vier kinderen: Hendrik (junior), Age, Aaltje en Gepke. In het notariële archief vind ik zowel de gehele beschrijving van de boedel als de verdeling van de nalatenschap over de erfgenamen. De boedelbeschrijving bevat een opsomming van alle roerende en onroerende zaken plus de waarde van de roerende zaken zoals die door een taxateur is vastgesteld. In de boedelscheiding is vastgelegd hoe de bezittingen worden verdeeld over de vier erfgenamen. Omdat er geen testament is moeten alle bezittingen evenredig over de erfgenamen worden verdeeld. Een verschil in waarde kan dan worden gecompenseerd door een vordering van de ene erfgenaam op de andere.

Roerende goederen

De opsomming van alle roerende goederen beslaat ongeveer drie kantjes. Het geeft een mooi beeld van de inventaris van een huis en klein boerenbedrijf uit het begin van de 20e eeuw. Het begint met “vijf oud-porseleinen borden” gewaardeerd op 25 gulden, wat nu ongeveer 250 euro zou zijn. Dan volgt meer servies, keukengerei, kasten, lampen en wat verder nog aan waarde in het huis te vinden is. Vervolgens het boerengerei zoals rieken, zeven, emmers en juk, ijzer- en touwwerk. Dit heeft allemaal betrekkelijk weinig waarde, variërend van tachtig cent voor een “juk en tobbe” tot 10 gulden voor een “aardkar”. Dit is een simpele boerenkar met één as, vergelijkbaar met de kar op de foto. Meer waarde hebben de producten die van het land zijn gekomen, zoals hooi, aardappelen en boontjes. De enige levende have bestaat uit “zes hennen en een haan” en een schaap. Alle roerende zaken samen werden gewaardeerd op 301 gulden, nu ruim 3000 euro.

Onroerend goed

De grootste waarde zat in het onroerend goed dat Hendrik naliet. Dit bestond uit twee huizen in Kooten plus 20 stukken hooi- en bouwland in de omgeving van Kooten en Twijzel. Het totale oppervlak van al dit land was 24 hectare. Het is duidelijk dat Hendrik zelf als tachtiger niet veel meer deed. In de beschrijvingen lees ik dat enkele stukken land waren verpacht en dat de hooiopbrengst van andere stukken land werd verkocht. Waarschijnlijk heeft ook de oudste zoon Hendrik één van de huizen bewoond en een aantal stukken land van zijn vader bewerkt. Ik kom namelijk een vordering tegen van Hendrik senior op zijn zoon.

De totale nalatenschap en verdeling

De totale waarde van de nalatenschap bedroeg bijna 32 duizend gulden. Nu zou dat een bedrag zijn van 330 duizend euro. Geen kleinigheid dus, zelfs niet als je met zijn vieren deelt. In de boedelverdeling wordt het “huis met schuur aan den Rijksstraatweg” in Kooten toegewezen aan Age. Bij het huis hoort ook 2 hectare weiland. Verder krijgt Age een stuk weiland genaamd “Pieter Smids land”, een “boschje” en hooiland onder Twijzel genaamd “de lange twee bij de vaart”. De oudste zoon Hendrik krijgt het andere huis toegewezen en ook een aantal stukken land daar omheen. De dochters Aaltje en Gepke verdelen de overige stukken land en met name Aaltje wordt met geld gecompenseerd voor de mindere toebedeling.

(De foto is afkomstig van GeheugenVanNederland.nl)